در افغانستان نیز برخلاف تعریف طال – ب – ان از نقش زنان، حضور زنان حتا قبل از استقلال کشور و در جریان جنگ با نیروهای انگلیسی برجسته بوده است. چنانکه میر غلام محمد غبار در کتاب افغانستان در مسیر تاریخ می‌نویسد “در جنگ های جبال کابل بود که مردم بیرق های رنگارنگ بر افراشتند و زنان کابل وظیفه آب و نان رسانی مبارزین ملی را در قله کوه ها بدوش گرفتند. دسته جات این شیر زنان با کوزه های آب و بسته های نان مثل آهوان در سنگلاخ های جبال میدویدند و جنگ آروان دلیر را تغذیه می نمودند” به گفته غبار در آن جنگ بیشتر از چهار صد زن کابلی سهم گرفته بودند که هشتاد و سه نفر آنان کشته شدند.
برعلاوه گذشته تاریخی حضور زنان در تمام عرصه های زندگی، تاریخ معاصر کشور نیز شاهد حضور زنان در قالب جنبش آزادی خواهانه است که برای بهبود شرایط تعلیمی، تحصیلی، شغلی و کاری زنان مبارزه و فعالیت می نمودند، که میتوانیم به جنش زنان و انجمن حمایت نسوان در عصر امیر امان الله خان، اتحادیه حمایت زنان در عصر محمد ظاهر شاه و سازمان دموکراتیک زنان افغانستان به رهبری دوکتورس اناهیتا راتب زاد اشاره نمود که نقش کلیدی در بیداری و آگاهی زنان کشور داشتند.
با همه تلاش های که در جهت دست یابی زنان به حقوق شرعی و انسانی شان صورت گرفته، اما زنان افغانستان شاهد فراز و فرود ها و عقب گرد های جدی، خصوصاً در دو دور حاکمیت گروه ط-ال-با-ن بر کشور بودند.
زنان افغان در دور اول حاکمیت گروه ط-ال-ب-ان، بربنیاد برداشت های افراطی این گروه از قرائت های دینی، پنج سال از حق تعلیم، کار و حضور در جامعه محروم بودند تا اینکه در سال 2001 با سقوط حاکمیت ط-ال-بان، زنان افغان با حمایت جامعه بین المللی در 20 سال گذشته نقش پررنگ در تمام عرصه های زندگی داشته باشند.
مبارزه زنان افغانستان بعداز پنج سال حاکمیت سیاه ط-ال-بان، منجر گردید تا شاهد حضور زنان در تمام سطوح حکومتی و تصمیم گیری از قانون گذاری تا ارتش و قضاء باشیم.
اما تسلیم دهی جمهوریت در 15 اگست 2021 به ط-ال-بان ضربه مهلک دیگری به جنش های آزادی خواهی زنان وارد ساخت و یک بار دیگر زنان افغانستان جبراً از صحنه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی جامعه حذف شدند.
ولی بر خلاف باور ها، زنان افغانستان با وجود تهدیدات، بازداشت ها و شکنجه شدن‌ها توانستند در اوج حاکمیت ط-ال-بان در راستای دسترسی به حقوقی شرعی و انسانی شان قدعلم نمایند.
به باور این قلم، با آنکه جنبش های حمایت از زنان در طول تاریخ معاصر کشور، زحمات زیادی کشیده و خطر های بی شماری را به جان خریدند اما هیچگاه با زماندارانی چون ط–الب-ان مواجه نبودند، بناً با در نظر داشت خطرات و چالش های موجود، جنبش های خودجوش کنونی زنان را میتوان نقطه اوج مبارزات دادخواهانه و حق ط-لبا-ن زنان افغانستان در برابر نظامی دانست که به هیچ یک از حقوق و ارزش های قبول شده دینی و جهانی برای زنان احترام قایل نیستند
در بیست سال گذشته زنان افغانستان با حمایت جامعه بین المللی توانستند نقش معنی داری در عرصه های سیاسی، قانون گذاری، اقتصادی، نظامی، تحصیلی، رسانه هایی و جامعه مدنی ایفا نمایند که این حضور معنی دار زنان در جامعه منجر به کاهش میزان خشونت های خانوادگی، کاهش آمار مرگ و میز مادران و نوزادان و افزایش سطح سواد در میان زنان گردیده بود.
اما بازگشت دوباره ط-ال-بان بر اریکه قدرت باعث گردید تا تمام دستاورد های بیست ساله زنان، یک شبه نقش بر آب گردیده و زنان یکبار دیگر در چهار دیورای های خانه محبوس شوند.
در حال حاضر زنان حتی از ابتدایی ترین حقوق شان چون تعلیم،تحصیل و کار برخوردار نبوده و از جامعه طرد شدند. که این موضوع میتواند حاکمیت و منافع ملی کشور را در حال و آینده با خطر های جبران ناپذیر مواجه سازد.
روی همین دلایل تصمیم گرفتیم به منظور مبارزه علیه تاریکی و استبداد دینی که دامین گیر سرنوشت حال و آینده زنان کشور گردیده، جنبش خود جوش شنبه های ارغوانی را شکل دهیم.
این جنبش بعد از تسلط ط-ال-بان در کشور توسط شماری از زنان و جوانان به رهبری مریم معروف آروین فرزند متعهد و صدیق ایجاد گردیده است
از دید اساس‌گذاران شنبه های ارغونی، شنبه از آنجایکه آغاز هفته و شروع مجدد بعداز یک وقفه است و رنگ ارغوانی هم رنگ امید، بناء جنبش شنبه های ارغوانی به معنی آغاز امید جدید در اوج نا امیدی و در زمانی است که با حاکمیت ط-الب-ان تمام جامعه با رکود ،تاریکی و ناامیدی مواجه گردیده است.
به تعبیر دیگر شنبه های ارغوانی امید و تحرکی است در جهت عبور از وفقه ایجاد شده و رسیدن به قله های امید و آزادی که جامعه، خصوصا زنان نیاز جدی به آن دارند
شنبه های ارغوانی زمانی ایجاد و به فعالیت آغاز نموده که زنان از تمام حقوق شرعی و قانونی شان محروم اند و این جنبش خودجوش به هدف دسترسی زنان به حق تحصیل، کار و زندگی شرافت‌مندان مبارزه می نماید تا شاهد یک جامعه مترقی و متوازن باشیم.
تعلیم و تحصیل رکن اساسی و عامل پیشرفت جامعه بشری است که بدون حضور زنان معنی ندارد، چنانچه اگر ما به متن دینی خویش مراجعه نمایم میبینیم که خداوند منان با نزول آیه شریف ( اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ الَّذی خَلَق ) یعنی بخوان به نام پروردگارت، مژده رسالت به پیامبر گرامی اسلام میدهد.
تنها با تمرکز بر همین آیه سوره علق میتوانیم به جایگاه و ارزش علم پی ببریم در حالیکه بر علاوه این آیت شریف ما ده ها و صد ها روایت دیگر در رابطه به ارزش و اهمیت علم داریم طوریکه تمام آیات و روایاتی که در باره تحصیل علم و دانش وارده شده همانند “یا ایهاالناس” و یا ایهاالذین آمنوا” کلمات عمومی اند که شامل مردان و زنان می شوند.
دین مبین اسلام علم را نور و جهل را ظلمت تعبیر نموده چنانچه خداوند منان در آیه نهم سوره زمر میفرمایند”هل یستوى الذین یعلمون والذین لایعلمون انما یتذکر اولوا الالباب” ترجمه: بگو آیا کسانی که میدانند و کسانی که نمی دانند یکسانند؟ تنها خردمندانند که پند پذیرند” همچنان از پیامبر بزرگوار اسلام روایت می نمایند که فرمودند” طلب علم بر هر مرد و مسلمان و زن مسلمان فرض است”.
با توجه بر نقش علم در پیشرفت و ترقی جامعه و تاکید دین مبین اسلامی بر ارزش و اهمیت علم ما نیز نخستین هدف خویش را باز شدن درب مکاتب دخترانه با راه اندازی کارزاز ، در مکاتب دخترانه را باز کنید، برگزیدیم تا نیم از پیکر جامعه از نعمت علم و دانش بی بهر نمانند و صدای شان بگوش جهانیان رسانیده شود که خوشبختانه بازتاب مثبتی ملی و جهانی داشت .
باید یاد آور شویم که حق بشری و اسلامی زنان افعانستان با تعلیم و باز شدن مجدد مکاتب دخترانه خلاصه نمی‌شود، اما مکتب تهداب و گام نخست برای تحقق حقوق حقه زنان افغانستان میتواند تلقی شود زیرا اگر امروز روند طبعی آموزش دختران در مکاتب متوقف می‌شود فردا دیگر محصل دختر برای رفتن به دانشگاه نخواهیم داشت تا بتواند از حق کار و دیگر حقوق خویش مستفید شوند.
جنبش شنبه های ارغوانی با درک این واقعیت که نبود فرصت آموزش به دختران و بستن مکاتب دخترانه به گونه کاملا سیستماتیک و عمدی از سوی ط-الب-ان هدف قرار گرفته است، قلبا مصمم به مبارزه تا مرز تامین همه حقوق اسلامی و انسانی زنان افغانستان در برابر هر گروه و لشکر ستیزه جو و واپسگرا است.
بناء انتظار داریم تا گروه ط-ال-بان با توجه بر گذشته تاریخی افغانستان و پذیرش واقعیت های عینی جامعه به گروگان گیری مردم افغانستان، حاکمیت سیاسی، سیستم تعلیمی و تحصیلی پایان داده و در یک گفتگو معنی دار با تمام جریان ها و اقشار کشور، راه بیرون رفت از وضعیت کنونی را جستجو نمایند
تاریخ جهان و افغانستان به ما میاموزاند که هیچ گروهی نمی‌تواند بدون خواست و اراده مردم دوام آورده و حاکمیت نمایند، بناء با سیاست که ط-الب-ان در پیش گرفتند نه تنها که حاکمیت شان به رسمیت شناخته نخواهد شد بلکه حیات سیاسی شان رو به نابودی آورده و به زودی سقوط خواهند نمود
جنبش شنبه های ارغوانی به عنوان خیزش برآمده از میان جامعه و اکثریت خاموش و انکار شده افغانستان از شهروندان کشور انتظار دارد تا در برابر سیاست های قومی، تک جنسیتی، فقر و بیکاری و صد ها مصیبت دیگر که با حاکمیت ط-الب-ان بر سرنوشت شان حاکم گردیده سکوت ننمایند
مردم باید به انواع و اشکال مختلف صدا شان را بلند نموده و در برابر وضعیت موجود اعتراض نمایند چنان پیامبر بزرگوار اسلامی می فرمایند: افضل ترین جهان گفتن سخن حق در برابر حاکم ظالم است.
خواست ما از جامعه جهانی این است که بیشتر از این افغانستان و مردم آن را فراموش ننمایند، بر همگان معلوم است که فراموشی افغانستان عواقبت نهایت خطرناک به امنیت منطقه و جهان دارد و در صورت ادامه چنین وضعیت و گسترش روز افزون تروریزم حکومتی ما شاهد واقعات دلخراش تر از حمله تروریستی 11 سپتمبر 2001 خواهیم بود.
جامعه جهانی با وضعیت محدویت های سیاسی و اقتصادی بر ط-الب-ان ،لابی گران و حامیان این گروه چون پاکستان فشار وارد نمایند تا ط-ال-بان به خواست و اراده مردم افغانستان تن داده و زمینه ایجاد یک حکومت انتقالی و انتخابات سراسری در کشور فراهم گردد.
نویسنده:احمد فیصل